Product Owner & Digital Marketeer
Ik zocht online naar een nieuwe waterkoker. Ik keek op Bol.com. Ik keek op Coolblue. En na wat wikken en wegen koos ik uiteindelijk voor een waterkoker van Coolblue. Waarom eigenlijk? Omdat ze er daar bijzetten wat het geluidsniveau is dat zo’n ding produceert. Je kunt er zelfs op filteren. Die informatie toont Bol.com niet. Blijkbaar zijn ze er bij Coolblue achter gekomen dat consumenten dit onderdeel wegen in hun beslissingsproces.
Moraal van het verhaal: klantinzicht!
In mijn vorige blogpost kondigde ik een artikel aan over de resultaten van mijn scriptie. Inmiddels ben ik erachter gekomen hoe lastig het is om een scriptie te vatten in een blogartikel. Vooral als het je eigen onderzoek is. Het is lastig om iets waar je zolang aan hebt gewerkt terug te brengen tot de kern. Nog steeds vind ik alles belangrijk, en wil ik eigenlijk eerst de hele onderzoeksopzet uitleggen. Maar daar zitten jullie natuurlijk helemaal niet op te wachten. Hieronder een poging om de kern weer te geven.
Met mijn scriptie heb ik onderzocht of de marktleider (het bedrijf met het grootste marktaandeel) reputaties van andere bedrijven in een sector beïnvloedt. We wisten al dat het veel uitmaakt in welke sector het bedrijf zit. Beelden van de sector wegen mee als we oordelen over een bedrijf uit die sector. Het was nog niet eerder vastgesteld of dat ook zo werkt voor de marktleider. Weegt het beeld dat we hebben van de marktleider ook mee als we over een bedrijfsreputatie oordelen? Die vraag heb ik met mijn onderzoek beantwoord.
Ja. Het beeld van de marktleider beïnvloedt ons beeld van een bedrijf in dezelfde sector. Gemiddeld genomen is de invloed klein. Resultaten verschillen echter sterk per merk en sector. Soms is de invloed van de marktleider en de sector opvallend groot, zoals bij energieleveranciers. Maar liefst 23% van de reputatie van een energieleverancier wordt beïnvloed door die van de sector en de marktleider.
Alleen het beeld van het bedrijf waarvan wij denken dat de het de marktleider is, wordt overigens meegewogen. Daar blijkt veel verschil tussen te zitten. Het gewone publiek is vaak niet op de hoogte van machtsverhoudingen in een sector, en wijst andere bedrijven in de sector aan als marktleider. Met als gevolg dat we alleen de beelden van het bedrijf waarvan we denken dat het de marktleider is, meewegen in oordelen over bedrijfsreputaties.
Van de onderzochte sectoren in mijn onderzoek, heeft de bankensector de slechtste reputatie. Niet verwonderlijk, want de sector is veelvuldig negatief in het nieuws. Daarnaast worden we over het algemeen niet zo enthousiast van financiële zaken. Bij 5 banken heb ik de invloed van de sectorreputatie en de marktleider vastgesteld. Bijna allemaal worden ze door de sectorreputatie en die van de marktleider beïnvloed. Één bank weet hier echter aan te ontkomen: de reputatie van de Triodos bank wordt voor 0% beïnvloed door de reputatie van de sector en de marktleider.
Daar kunnen we wat van leren. Want de Triodos Bank is ook de bank met een unieke profilering. Het is een van de weinige banken in de sector die alleen investeren in duurzame en verantwoorde initiatieven. Blijkbaar kunnen bedrijven de invloed van de reputatie van de sector en de marktleider teniet doen als ze kiezen voor een uniek profiel. Natuurlijk claimen alle merken uniek te zijn, maar daar lijken ze gezien de onderzoeksresultaten niet allemaal in te slagen.
De masterscriptie is beoordeeld met een 8.5. Samen met mijn begeleider werk ik nu aan publicatie van het onderzoek. Meer weten over de onderzoeksresultaten? Mijn scriptie is op aanvraag beschikbaar.
Heerlijk Helder Heineken (Heineken). Het antwoord op alles waar u niet om heeft gevraagd (DAS). Ik ben rijp voor ’n inrichting (IKEA). Wast een berg, kost een beetje (Witte Reus). De normaalste zaak van de wereld (HEMA). Iedereen herkent deze zinnen. Ze zitten in ons collectief geheugen gegrift. Maar waarom vinden we deze slogans zo leuk en wat is het effect?
Wetenschappers noemen de hierboven beschreven slogans retorische figuren. De zinnen wijken af van onze verwachtingen, zijn slim gevonden en voegen wat toe aan het beeld van het bedrijf waar reclame voor wordt gemaakt. Retorische figuren bestaan uit tropen en schema’s: tropen gaan over de inhoud van de uitdrukking (bijvoorbeeld ‘het antwoord op alles waar u niet om heeft gevraagd’), terwijl schema’s vooral over de vorm van de uitdrukking gaan (‘Heerlijk Helder Heineken’). Tropen en schema’s zien we trouwens ook in de beelden die reclamemakers uitzoeken bij de tekst, zoals bij de reclame van Unox hiernaast.
Hans Hoeken (professor bij mijn opleiding) vergelijkt een troop met een cryptogram. Het herkennen van de spitsvondigheid geeft je een bevredigende ervaring. Daardoor krijg je een goed gevoel over jezelf, wat kan zorgen voor een positieve houding ten opzichte van de zender van de boodschap.
Ja. Advertenties met retorische figuren worden beter onthouden en zijn overtuigender dan advertenties zonder retorische figuren. Met tropen en schema’s moet echter wel voorzichtig worden omgesprongen. Lukt het mensen niet om de spitsvondigheid op te lossen, dan kan dat tot frustratie leiden. Met een negatieve houding ten opzichte van het product als gevolg. De risico’s blijken overigens vooral te gelden voor tropen. Een troop vereist een extra denkstap en die zou weleens veel minder vaak gezet kunnen worden dan reclamemakers denken.